In de snel evoluerende wereld van vandaag lijken ‘ouderwetse’ reisinformatiedisplays bij de halte overbodig. Maar niets blijkt minder waar. Studiostaak en OV idee onderzochten de leesbaarheid en begrijpelijkheid van de informatie op displays in Dordrecht, Driebergen-Zeist en Leiden. En ondanks het feit dat iedereen continue op zijn mobiel kijkt, vindt ruim de helft van de deelnemers aan het onderzoek (jong en oud) de informatie via de displays 'heel belangrijk’.
In 2022 is een update gedaan van de Richtlijn voor de Weergave op DRIS-displays. In meerdere regio’s zijn nieuwe displays geplaatst en vanuit het netwerk Reisinformatie kwam de vraag/de wens om te onderzoeken hoe reizigers de vernieuwde weergave beoordelen. Studiostaak en OV idee ondervroegen begin dit jaar ruim 550 reizigers op gebruik en belang van de informatie, kennis en betekenis van de symbolen en vergeleken een regulier scherm met een diapositief en alternerend scherm.
Een van de belangrijkste aspecten is de leesbaarheid van het scherm. Die is erg hoog gewaardeerd door de deelnemers met een 8,2. Het algemeen oordeel van het paneel ligt iets lager maar wordt nog steeds hoog gewaardeerd met een 7,9. Opvallend is dat het aspect betrouwbaarheid eruit springt met een relatief laag gemiddelde: 3,5 tegenover een 4,2 voor kleurgebruik en een 4,3 voor duidelijkheid en indeling. Hier is niet op doorgevraagd in het onderzoek.
Alterneren of niet?
Na beoordeling van het reguliere scherm op de halte is gevraagd een tweetal alternatieve naastgelegen schermen te beoordelen. Bij alterneren is de bestemmingstekst groter en verspringt de hoofdbestemmingstekst met de ‘via bestemming’ of vertragingsmedeling. Een meerderheid van de reizigers (56%) verkiest het reguliere scherm boven het alternerende scherm. Opvallend is dat op de locatie Driebergen-Zeist het oordeel voor beide schermen gelijk is. Een verklaring daarvoor is het verschil in opbouw en vormgeving van het scherm ten opzichte van de schermen in Dordrecht en in het online onderzoek. Het haltepaneel in Dordrecht volgt (nagenoeg) de volledige richtlijn van DOVA / CROW. Het verschil in beoordeling is echter relatief klein. Wel is het aandeel ‘zeer tevreden’ in Dordrecht bij alle aspecten duidelijk groter.
Diapositieve (meer duurzame) weergave
Het tweede alternatieve paneel betreft een diapositief scherm met een donkere achtergrond en lichte tekst. Een ruime meerderheid van de deelnemers (57%) heeft een voorkeur voor het reguliere scherm. Het lijkt erop dat de ouderen nog meer gehecht zijn aan het lichte/reguliere scherm. Binnen de groep 55-65 jaar heeft zelfs 67% een voorkeur voor dit scherm terwijl dit bij de jongste deelnemers slechts 44% is. In beide gevallen is het duidelijk dat het reguliere scherm de voorkeur heeft boven het diapositieve scherm.
Het diapositieve scherm verbruikt wellicht minder energie en is daarmee in potentie duurzamer. Na de toelichting over energieverbruik is aan de deelnemers met een voorkeur voor het reguliere scherm en de deelnemers zonder voorkeur gevraagd of ze vanwege deze eigenschap (duurzamer) toch voor de zwarte achtergrond zouden kiezen. De neiging om toch voor het diapositieve paneel te kiezen is logischerwijs groter bij de groep zonder voorkeur (95%). Zij hebben immers nog maar een klein zetje nodig voor een verandering van keuze. Bij de andere groep is het aandeel dat toch voor diapositief zou kiezen ook groot met 75%.
Aanvullend is ook een vergelijking gemaakt tussen de twee typen panelen voor ‘duidelijkheid’ en ‘leesbaarheid’. Bij het aspect ‘duidelijkheid’ zien de meeste reizigers geen verschil (39%). Hetzelfde geldt voor het aspect ‘leesbaarheid’. Op basis van deze twee aspecten is er dus geen duidelijke voorkeur.
NB Hier genoemde voorkeuren gaan over diapositieve halte displays met beperkt aantal regels, beperkt aantal lijnkleuren en getest overdag. Uitkomsten kunnen niet één op één worden overgenomen voor grote overzichtsdisplays, in gebieden met veel lijnkleuren en/of bij gebruik /’s avonds.
Kennis en betekenis van symbolen
Op de digitale informatiepanelen worden verschillende symbolen gebruikt. Het gaat om de symbolen ‘bus vertrekt bijna’, ‘druktemeter’ en ‘live verbinding’. Aan de deelnemers is gevraagd of zij bekend zijn met de betekenis van deze symbolen. Het overgrote deel van de deelnemers is bekend met het symbool van het busje onder vertrek (71%). De bekendheid met het symbool voor de druktemeter is 55%. Het symbool ‘live verbinding’ geeft aan dat de rit wordt gevolgd en de getoonde informatie dus ‘realtime’ is. Het overgrote deel van de deelnemers (ruim 70%) is niet bekend met dit symbool. Van de reizigers die zegt bekend te zijn met het symbool interpreteert nagenoeg de helft het symbool ook nog eens onjuist. Zonder uitleg heeft het symbool dus niet veel meerwaarde en kan het averechts werken omdat een deel van de reizigers het symbool verkeerd interpreteert. Een aantal ov-autoriteiten werkt samen om reizigers via een animatie (klik hier) te informeren over de informatie op de displays en dus ook over de betekenis van het symbool. Het effect van deze uitleg kan later worden gebruikt om te bepalen of dit symbool inderdaad zijn meerwaarde kan aantonen.
Conclusie
Ondanks de vele alternatieven om reisinformatie weer te geven, wordt het digitale haltepaneel nog steeds vaak gebruikt en hoog gewaardeerd. De uitkomsten uit het onderzoek worden verwerkt in een update van de Richtlijn voor de Weergave op DRIS-displays.