8 december 2022
Door Marloes Verhoeven en Carin Vos
DRIS (Dynamisch Reis Informatie Systeem) toont via displays actuele vertrektijden van bus, tram en metro op een halte. Ook biedt het mogelijkheden om reizigers extra informatie te geven bij omleidingen, vertragingen en verstoringen. Maar hoe komt die informatie op de displays? Welke rol spelen OV-autoriteiten en Samenwerkingsverband DOVA? En welke nieuwe ontwikkelingen spelen er voor de weergave van reisinformatie bij deze haltes? Lees dan vooral dit artikel om antwoord te krijgen op deze vragen.
De Provincie Utrecht nam in 2019 het initiatief om een aanbesteding uit te schrijven voor de Centrale Distributieserver DRIS (CDD). Samenwerkingsverband DOVA was betrokken bij de aanbesteding en in 2020 heeft de winnende partij (Strukton) het CDD opgeleverd aan de opdrachtgever. Destijds was afgesproken dat het CDD in beheer genomen zou worden bij Samenwerkingsverband DOVA en dat het ketenbeheer uitgevoerd zou worden bij OV-data. Vanaf 2021 is het CDD in beheer bij Samenwerkingsverband DOVA. In dit artikel lees je meer over de achtergrond, waarom het CDD van toegevoegde waarde is, aansluiten van DRIS-displays op CDD, hoe dat eruit ziet op straat en op welke wijze rapportages gemaakt worden over het functioneren van deze nieuwe DRIS-displays.
Achtergrond en toegevoegde waarde
De DRIS (Dynamisch Reizigers Informatie Systeem) displays bij de haltes voor Bus, Tram en Metro (BTM) ontvangen informatie vanuit de reisinformatieketen van OV-data. Het gaat hier dan om geplande en actuele informatie ten aanzien van de vertrektijden van de passerende BTM-voertuigen. In Nederland zijn er ruim 45.000 haltes voor bus, tram en metro en niet overal hangen DRIS-panelen. Bij bijna 10.000 haltes is wel een DRIS-display beschikbaar voor het tonen van reisinformatie. De aanbesteding voor het CDD is uitgeschreven om de communicatie tussen de DOVA-server en de DRIS-panelen te verbeteren en tevens toekomstbestendiger te maken. Dat wil zeggen dat met de technologie van tegenwoordig DRIS-displays met alle sensoren feedback-informatie kunnen verzenden die relevant is voor het ketenbeheer. Oudere DRIS-displays hebben deze functionaliteit niet. Een aantal ov-autoriteiten in Nederland - Provincie Utrecht, Provincie Noord-Holland en OV-Oost (Provincie Overijssel, Flevoland en Gelderland) - hebben in 2021 een aanbesteding uitgeschreven voor de vervanging van DRIS-displays bij de haltes. In de aanbesteding werd aangegeven dat de nieuw te plaatsen DRIS-displays op het CDD aangesloten moeten worden en daarmee bepaalde functionaliteiten moeten hebben. Het CDD heeft als voordeel ten opzichte van huidige informatiestroom dat er eenvoudiger monitoring en evaluatie kan plaatsvinden. Daarover meer in dit artikel.
Aansluiten DRIS displays
Als eerste provincie die aan wilde sluiten op het CDD is Provincie Utrecht gestart met Epsilon Cities als DRIS-leverancier. Bij het plaatsen (of vervangen) van displays wordt er bij elke paal een QR-code geplaatst. Via deze code komen reizigers terecht bij www.drismelding.nl waar ze een melding kunnen doorgeven voor een defect display. Deze melding komt bij ketenbeheer binnen en wordt doorgezet naar de verantwoordelijk DRIS-leverancier of andere betrokken organisatie, zodat het defect zo snel mogelijk hersteld kan worden en het DRIS-display weer de actuele reisinformatie kan tonen voor de reizigers. Bij OV-oost zijn er inmiddels tientallen displays aangesloten en tonen daar de reisinformatie. In Provincie Zuid-Holland wordt vanaf eind 2022 gestart met het plaatsen van de displays.
Dashboard en rapportages CDD-displays
Aansluitend aan een vergadering van het netwerk Reisinformatie hebben Thomas Walta (projectleider CDD) en Natalie in ’t Veld (Piece of Data) een korte toelichting gegeven over het CDD-project. Thomas gaf een inhoudelijke en technische toelichting en liet zien op welke manier Ketenbeheer de monitoring van de DRIS-panelen kan uitvoeren door middel van een dashboard.
In dit dashboard kunnen de ketenbeheerders de status van de DRIS-displays zien, wel en niet aangesloten displays op het CDD en of er berichten worden ontvangen vanuit de DOVA-server. Waar nodig kan er tot op detailniveau ingezoomd worden op datum en tijdstip van aan- en afmelden van een display. Tevens kan Ketenbeheer door middel van een “screencapture” in het dashboard zien welke informatie het display op dat moment op straat toont.
Er zijn DAP- (Dossier Afspraken en Procedures) en SLA- (Service Level Agreement) overeenkomsten gesloten tussen Opdrachtgever (OV-autoriteit) en Opdrachtnemer (DRIS-leverancier) voor de verplichtingen, inspanningen en afspraken onderling. Deze overeenkomsten zijn uniform voor de verschillende leveranciers, wat uniforme rapportage mogelijk maakt. Op basis van deze onderlinge afspraken is er een rapportage gemaakt door Natalie in ’t Veld. Deze rapportage zal ook gebruikt worden in het 3-gesprek tussen Opdrachtgever, Opdrachtnemer en Ketenbeheer over het functioneren van de displays. Bij de rapportages wordt onderscheid gemaakt tussen (1) beschikbaarheid displays, (2) doorlooptijd storingen (hoog/laag) en in de toekomst (3) aantal storingen (hoog/laag). Bij de rapportages kan gefilterd worden op (A) provincie, op dit moment Flevoland, Gelderland, Overijssel en Utrecht, (B) periode zoals maand of meerdere maanden, (C) DRIS-leverancier (Epsilon Cities en Surtronic) en (D) binnen (6:00 – 1:00 uur) of buiten service-uren (01:00 – 6:00 uur). In deze rapportage kan ook verder doorgeklikt worden op detailniveau om te achterhalen waardoor het afgesproken percentage beschikbaarheid van de displays achterblijft.
DRIS-displays op straat: excursie Utrecht
Na de vergadering van het netwerk Reisinformatie, de toelichting door Thomas Walta en Natalie in ’t Veld en een lunch heeft Job Steneker (Provincie Utrecht) ons een korte rondleiding gegeven door Utrecht. Samen hebben wij gekeken naar de nieuwe CDD-displays en op welke manier de reisinformatie getoond wordt op straat. Bij de bushalte bij Vredenburg hebben wij een korte stop gemaakt. Hierbij is gesproken over de toepassing van de Weergaverichtlijn Reisinformatie op DRIS, het kleurgebruik en is ook de halteknop voor auditieve ondersteuning getest.
Vervolgens zijn wij via het Centraal Station met de displays voor de reisinformatie voor trein, bus en tram naar de perrons van de trams gelopen op niveau 0.
Vervolgens gingen wij per tram naar het Jaarbeursplein om bij de haltes de borden te bekijken. De Provincie Utrecht bood 2 weken lang gratis reizen aan per tram van U-OV voor alle reizigers van 19 september t/m 2 oktober. Tijdens de excursie hebben wij displays bekeken met 6 regels, een overzichtsdisplay en op een 3-regelig display hebben we in de praktijk gezien wat het effect is van te lange vrije teksten. Het was een gezellige maar bovenal ook zeer nuttige excursie.